Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους πιο γνωστούς αδένες στο σώμα μας. Οι παθήσεις του θυρεοειδή είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και με αυξανόμενες τάσεις εμφάνισης στον πληθυσμό. Οι πιο συχνές φράσεις που ακούμε γύρω από αυτόν είναι ‘έχω μη ρυθμισμένο θυρεοειδή’, ‘παίρνω βάρος γιατί έχω θυρεοειδή’, ή ‘δεν μπορώ να χάσω βάρος γιατί έχω θυρεοειδή’. Διατροφή και θυρεοειδής, λοιπόν ! Τι είναι τελικά αυτός ο θυρεοειδής που μας ταλαιπωρεί τόσο; Ποια είναι η σχέση του με το βάρος και την διατροφή ; Ποια είναι η καλύτερη διατροφή για τον θυρεοειδή σου ;

Τι είναι ο θυρεοειδής και ο υποθυρεοειδισμός ;

Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στην βάση του λαιμού μας και η δράση του ελέγχεται από τον εγκέφαλο (κυρίως από τον υποθάλαμο και την υπόφυση). Οι ορμόνες – πρωταγωνίστριες είναι η TSH (thyroid stimulating hormone = θυρεοτρόπος), η TRH (thyroid releasing hormone= εκλυτική ορμόνη της θυρεοτροπίνης), η Τ3 (τριιωδοθυροξίνη) και η Τ4 (θυροξίνη).

Ο υποθυρεοειδισμός είναι η πιο συχνή ενδοκρινολογική πάθηση παγκοσμίως και συμβαίνει συνήθως όταν ο θυρεοειδής δεν παράγει επαρκή επίπεδα της ορμόνης θυροξίνης (Τ4) και της τριιωδοθυροξίνης (Τ3). Η υπολειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να είναι είτε μερικής, είτε πλήρης απώλειας, ανάλογα με το επίπεδο των ορμονών που παράγονται. Η πιο διαδεδομένη μορφή υποθυρεοειδισμού είναι ο πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός που περιλαμβάνει την διάσημη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, την υποθυρεοειδισμό της λοχείας και την σιωπηλή θυρεοειδίτιδα. Οι υπόλοιπες μορφές υποθυρεοειδισμού (δευτεροπαθής και τριτοπαθής) αφορούν κυρίως διαταραχές στον υποθάλαμο και στην υπόφυση και δεν θα μας απασχολήσουν σε αυτό το άρθρο.

Ποιες είναι οι δράσεις του θυρεοειδή στο σώμα μας ;

Ο θυρεοειδής αδένας εμπλέκεται άμεσα ή έμμεσα με πολλές καθημερινές λειτουργίες του σώματος μας και συνδέεται με πολλά όργανα και ιστούς.

Συνοπτικά, ο θυρεοειδής έχει ρόλο στην :

Ρύθμιση του βασικού μεταβολικού ρυθμού

Ρύθμιση του μεταβολισμού των μακροθρεπτικών στοιχείων (λιπίδια, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες). Αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης είναι η αύξηση ευαισθησίας των ιστών στην ινσουλίνη και η σωστή απορρόφηση της γλυκόζης.

Επικοινωνία ανάμεσα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα εγκεφάλου στα έμβρυα

Ρύθμιση κινητικότητας εντέρου

Εξαιτίας του μεγάλου φάσματος δράσεων του, η εμφάνιση υποθυρεοειδισμού έχει σχετιστεί με την εμφάνιση άλλων αυτονάνοσων νοσημάτων (όπως η κοιλιοκάκη), η δυσλιπιδαιμία (διαταραχή στα λιπίδια του αίματος) και η αυξημένη αρτηριακή πίεση.

υγεία και θυρεοειδής

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Η νόσος Hashimoto ή αλλιώς χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα είναι η πιο συχνή αυτοάνοση διαταραχή. Το όνομα της οφείλεται στον Ιάπωνα χειρουργό Dr Hakaru Hashimoto, ο οποίος πρώτος περιέγραψε τέσσερα περιστατικά αυτής της ασθένειας. Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι η πιο συχνή αιτία υποθυρεοειδισμού σε χώρες με επαρκή επίπεδα ιωδίου, όπως η δική μας.

Κατά την θυρεοειδίτιδα Hashimoto το σώμα μας αναγνωρίζει ως ξένους-εισβολείς τις θυρεοειδικές ορμόνες και παράγει σε μεγάλο βαθμό αντισώματα ενάντια τους. Η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή ακόμα. Μοιάζει να συνδυάζει γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες μαζί με διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα. Γενικά, φαίνεται να προσβάλλει συχνότερα τον γυναικείο πληθυσμό, σε ηλικίες 30-60 ετών.

Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού

Τα συμπτώματα στους ασθενείς με υποθυρεοειδισμό ποικίλλουν ανάλογα τα επίπεδα των ορμονών και την γενική κατάσταση υγείας του ατόμου. Μέχρι τώρα, δεν έχουν αναφερθεί ειδικά συμπτώματα που να φανερώνουν τον υποθυρεοειδισμό, γι αυτό και πολλές φορές το άτομο δεν υποψιάζεται κάποια διαταραχή στον θυρεοειδή.

Τι βιώνει ένα άτομο με κάποια θυρεοειδική διαταραχή ; Κάποια από τα συμπτώματα του μπορεί να είναι :

  • η ευαισθησία στο κρύο

  • η βραδυκαρδία

  • η εύκολη κόπωση

  • οι γαστρεντερικές διαταραχές, κυρίως η εμφάνιση δυσκοιλιότητας

  • η ξηροδερμία

  • η βραχνάδα ή οι αλλοιώσεις στην φωνή

  • η ευάλωτη ή πεσμένη ψυχολογική διάθεση

  • τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, LDL και διαστολικής πίεσης

  • η αύξηση του σωματικού βάρους

  • η μείωση γονιμότητας

  • η υπνηλία

  • Διάγνωση υποθυρεοειδισμού

Ο πιο συχνός τρόπος να βρεθεί κάποια διαταραχή στον θυρεοειδή είναι να υπολογίσουμε τα επίπεδα των ορμονών του. Η συνήθης εικόνα του υποθυρεοειδισμού είναι τα υψηλά επίπεδα TSH (θυρεοτρόπος ορμόνη) και η μειωμένη ελεύθερη Τ4 και Τ3. Αν υπάρχει πιθανότητα για θυρεοειδιτίδα Hashimoto, τότε θα βρεθούν ανεβασμένα τα σχετικά αντισώματα. Επιπλέον, η πλήρης εικόνα από τον υπέρηχο δίνει μία πιο ξεκάθαρη εικόνα για την λειτουργία του.

Η συνήθης θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι η χορήγηση θυροξίνης σε μορφή χαπιού από του στόματος. Η δόση του φαρμάκου εξαρτάται από το βάρος και την ηλικία του ατόμου, αλλά και από την συνολική εικόνα της υγείας του.

συμπτώματα θυρεοειδή

Ποια είναι τα αίτια του υποθυρεοειδισμού ;

Το ερευνητικό ενδιαφέρον για την αιτιολογία του υποθυρεοειδισμού είναι ιδιαίτερα αυξημένο τα τελευταία χρόνια. Μέχρι τώρα, φαίνεται ότι το 80% της αιτιολογίας είναι το γενετικό προφίλ. Αυτό περιλαμβάνει διάφορα γονίδια διαταραχής του θυρεοειδούς ή της υπόφυσης ή του υποθαλάμου.

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες – αίτια που οδηγούν σε κάποιο είδος υποθυρεοειδισμού φαίνεται να είναι περισσότερο ξεκάθαροι. Η πιο συχνή αιτία είναι η έλλειψη στο ιχνοστοιχείο ιώδιο. Η έλλειψη αυτή αντιμετωπίστηκε παλιότερα με την προσθήκη ιωδιούχου άλατος στην κουζίνα μας. Η χώρα μας, όμως, δεν φαίνεται να είναι μια χώρα φτωχή σε ιώδιο. Έτσι, η πιο κοινή αιτία υποθυρεοειδισμού είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto, που αναφέρθηκε παραπάνω.

Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι το φύλο, καθώς οι γυναίκες φαίνονται να είναι πιο ευαίσθητες στην διαταραχή του θυρεοειδούς, η ηλικία, το stress, η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων (λίθιο, ιντερλευκίνη α και άλλα), η ανεπαρκής διατροφή σε συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία και κάποια είδη μολύνσεων.

Ωστόσο, τα ισχυρότερα αίτια (εκτός από τα γενετικά και τα ιατρικά γεγονότα) μέχρι τώρα φαίνεται να είναι το stress και η έλλειψη ιωδίου και σεληνίου.

Σχέση θυρεοειδούς και εντέρου

Η εντερική χλωρίδα φαίνεται να είναι ένας δυνατός και ανεξάρτητος παράγοντας εμφάνισης κάποιας θυρεοειδικής διαταραχής. Οι ασθενείς με Hashimoto συχνά έχουν φτωχή εντερική χλωρίδα και εντερική δυσβίωση (όταν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι “περισσότεροι” από τους ευεργετικούς). Έτσι, η βελτίωση του εντερικού μικροβιώματος μπορούν να βελτιώσει την κυκλοφορία των θυρεοειδικών ορμονών, την ένταση των συμπτωμάτων και την πορεία της νόσου !

Γι αυτό, η φροντίδα της εντερικής υγείας μέσω της ποικιλίας της εντερικής χλωρίδας θα πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης και του υποθυρεοειδισμού !

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει από μόνος του προβλήματα στις εντερικές συνήθειες και στην συχνότητα των κενώσεων, σύμπτωμα που αποδεικνύει την σχέση θυρεοειδούς και εντέρου. Έτσι, πολλές φορές η διατροφή έρχεται να ανακουφίσει από την δυσκοιλιότητα, να αυξήσει την εντερική χλωρίδα και να βελτιώσει την θυρεοειδική λειτουργία !

Σχέση διατροφής και θυρεοειδή

Ο θυρεοειδής έχει βασικό ρόλο στην ρύθμιση του μεταβολισμού και λειτουργεί καλύτερα όταν η διατροφή σου είναι ισορροπημένη. Οι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό συνήθως καταναλώνουν χαμηλότερες θερμίδες μέσα στην ημέρα τους, λόγω αντίστοιχης μείωσης του μεταβολικού ρυθμού από τις σχετικές ορμόνες.

Ο υγιεινός τρόπος ζωής και η αγαπημένη μας ισορροπημένη διατροφή φαίνεται ότι μπορούν να ωφελήσουν και τον θυρεοειδή !

Προς το παρόν, δεν έχει βρεθεί ένα συγκεκριμένο διατροφικό μοντέλο που να θεωρείται αποτελεσματικό στην θεραπεία της αυτοάνοσης Hashimoto ή άλλης μορφής υποθυρεοειδισμού. Όμως, η διατροφή που στοχεύει στην μείωση του οξειδωτικού stress και της φλεγμονής (γνωστή ως αντιφλεγμονώδης διατροφή), αλλά και η Μεσογειακή διατροφή, ίσως να μειώνει ή να θεραπεύει τα συμπτώματα του. Πλέον, είναι κοινώς αποδεκτό ότι οι διατροφικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την πορεία και την ρύθμιση της νόσου, αλλά απαιτείται μεγαλύτερη έρευνα για το ποιο διατροφικό σχήμα θα είναι περισσότερο ωφέλιμο. Γι’ αυτό, προς το παρόν δεν υπάρχουν επίσημες διατροφικές οδηγίες για την αντιμετώπιση του.

βάρος και θυρεοειδής

Ως καλύτερη διατροφή, έχει προταθεί η διατροφή που στοχεύει στην

  • βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου

  • πρόληψη άλλων συνοδών χρόνιων νοσημάτων ή άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων

  • πρόληψη και αντιμετώπιση τυχόν διατροφικών ανεπαρκειών λόγω του υποθυρεοειδισμού (ιώδιο, σελήνιο, σίδηρος, ψευδάργυρος, βιταμίνες)

  • βέλτιστη εντερική λειτουργία

  • υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος

Ταυτόχρονα, η διατροφή στον υποθυρεοειδισμό έρχεται να υποστηρίξει και άλλες σχετικές ασθένειες, όπως η αυξημένη χοληστερόλη, ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία !

διατροφή και θυρεοειδής

Τα αγαπημένα θρεπτικά συστατικά του θυρεοειδή αδένα

Υπάρχουν θρεπτικά στοιχεία που εμπλέκονται ενεργά στην σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς με διαφορετικούς τρόπους. Οι βασικές λειτουργίες τους είναι η υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος, η επαρκής παραγωγή και ρύθμιση των θυρεοειδικών ορμονών και οι βέλτιστες κυτταρικές λειτουργίες.

Τα παρακάτω θρεπτικά στοιχεία μπορούν να βελτιώσουν την θυρεοειδική κατάσταση και αξίζουν μια ιδιαίτερη προσοχή !

  • Σελήνιο : Είναι αγαπημένο και απαραίτητο στοιχείο για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι σεληνοπρωτεϊνες είναι υπεύθυνες για την παραγωγή της ελεύθερης μορφής Τ3 που είναι απαραίτητη και συνήθως μειωμένη στον υποθυρεοειδισμό. Μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι η ανεπάρκεια σεληνίου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως η Hashimoto.

  • Ιώδιο : Η προσθήκη ιωδίου στο επιτραπέζιο αλάτι έχει λύσει το πρόβλημα της ανεπάρκειας του σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως, η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η επίπτωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων επιβάλλουν την μείωση κατανάλωσης αλατιού, επομένως και του ιωδίου. Το ιώδιο, όμως, είναι απαραίτητο για την σωστή λειτουργία του αδένα και για την επαρκή παραγωγή των ορμονών του.

  • Ψευδάργυρος : Εμπλέκεται στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Η ανεπάρκεια του οδηγεί σε ανισορροπία στα επίπεδα των σχετικών ορμονών του. Επίσης, είναι χρήσιμο και για την υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος.

  • Μαγνήσιο : Το μαγνήσιο είναι βασικό συστατικό σε όλες τις ενζυμικές αντιδράσεις, στην μείωση φλεγμονωδών παραγόντων και στην μείωση των αυτοάνοσων αντισωμάτων.

  • Βιταμίνη D : Είναι πρωταγωνίστρια στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανεπάρκεια της έχει συνδεθεί πολύ ισχυρά με την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto, γι αυτό και απαιτείται σωστή αξιολόγηση της πρόσληψης της.

  • Σίδηρος : Η ανεπάρκεια σιδήρου φαίνεται να είναι ιδιαίτερα συχνή σε άτομα με υποθυρεοειδισμό. Το στοιχείο του σιδήρου είναι απαραίτητο για την σωστή σύνθεση και αντίδραση των θυρεοειδικών ορμονών, αλλά και για την επαρκή παραγωγή τους.

  • Φυτικές ίνες : Είναι απαραίτητες για την σωστή εντερική λειτουργία, για την ρύθμιση της χοληστερόλης και για την χαμηλότερη πρόσληψη θερμίδων μέσα στην ημέρα. Η ανεπαρκής πρόσληψη φυτικών ινών έχει συνδεθεί ισχυρά με την εμφάνιση υποθυρεοειδισμού αλλά και με την παχυσαρκία.

  • Γλουτένη : Έχει γίνει μεγάλη έρευνα για την σχέση γλουτένης και θυρεοειδούς. Η γλουτένη συνδέεται με την Hashimoto, μάλλον λόγω αυτοάνοσης αιτίας. Φαίνεται ότι οι ασθενείς με κοιλιοκάκη, εμφανίζουν και Hashimoto. Όμως, δεν συστήνεται προς το παρόν η διατροφή χωρίς γλουτένη στα άτομα με υποθυρεοειδισμό, εκτός και αν συνυπάρχει ευαισθησία στην γλουτένη.

  • Λακτόζη : Η διατροφή χωρίς λακτόζη έχει δοκιμαστεί σε ερευνητικό επίπεδο και φαίνεται ότι μπορεί να επηρεάσει και την λειτουργία του θυρεοειδούς. Η αιτιολογία μάλλον είναι και πάλι η σχέση αυτοάνοσου νοσήματος και εντερικών διαταραχών, καθώς δεν φαίνεται να ωφελεί άτομα που δεν είχαν ήδη δυσανεξία στην λακτόζη.

θρεπτικά στοιχεία και θυροειδής

Αν έχω υποθυρεοειδισμό, θα πάρω βάρος ;

Η πιο συχνή αντίληψη περί θυρεοειδούς και διατροφής είναι πως οι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό είναι δύσκολο να χάσουν βάρος ή πως αυξάνουν το βάρος τους πιο εύκολα, από ότι οι υπόλοιποι.

Μέχρι τώρα, η σχέση αυξημένου σωματικού βάρους και υποθυρεοειδισμού δεν αποδεικνύεται από τα ερευνητικά δεδομένα. Η αιτία του υποθυρεοειδισμού, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι η διαταραγμένη ή η ανεπαρκής παραγωγή των ορμονών θυροξίνης και τριιωδοθυροξίνης (Τ4 και Τ3 αντίστοιχα). Όταν υπάρχει η σωστή ιατρική διάγνωση από τον γιατρό σας και δοθεί η αντίστοιχη φαρμακευτική θεραπεία, τότε τα επίπεδα των ορμονών επανέρχονται σχετικά γρήγορα στο φυσιολογικό εύρος τους. Μόλις οι τιμές των ορμονών επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα, η ικανότητα του ατόμου με υποθυρεοειδισμό να μειώσει το βάρος του, είναι μάλλον ίδια με του ατόμου με φυσιολογικό θυρεοειδή.

Ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχει σύνδεση θυρεοειδούς και παχυσαρκίας από την ορμονική πλευρά τους. Οι θυρεοειδικές ορμόνες έχουν κεντρικό ρόλο στην ρύθμιση των καύσεων και του μεταβολισμού και στην λειτουργία του λιπώδους ιστού, με αποτέλεσμα τις διαταραχές στην όρεξη ή στην προσπάθεια σου για απώλεια βάρους. Το μόνο σίγουρο μέχρι τώρα είναι πως η παχυσαρκία δεν οφείλεται σε διαταραχή του θυρεοειδούς, αλλά μάλλον στον τρόπο διατροφής σου !

Τα αγαπημένα τρόφιμα του θυρεοειδή

Οι επιλογές τροφίμων που θα βοηθήσουν τον θυρεοειδή σου, είναι πραγματικά πολλές ! Στην χώρα μας έχουμε άμεσα διαθέσιμα τα περισσότερα από αυτά, και έτσι είναι πιο εύκολο να τα επιλέγουμε συχνότερα στο τραπέζι μας !

Βασισμένα στο πιο σημαντικό θρεπτικό στοιχείο, αναφέρονται τα τρόφιμα που έχουν σημαντική θρεπτική αξία μαζί με μεγάλη περιεκτικότητα σε αυτό το θρεπτικό. Μπορείς να τα επιλέγεις σε καθημερινή ή εβδομαδιαία βάση, για να πετύχεις τα περισσότερα διατροφικά οφέλη !

Μπορείς να επιλέγεις :

Σελήνιο => βραζιλιάνικα καρύδια, μανιτάρια, κραμβοειδή λαχανικά, γαλακτοκομικά, κρεμμύδι, σκόρδο, θαλασσινά, σαρδέλες, σολωμός, κρέας, τόνος

Μαγνήσιο => γιαούρτι, κεφίρ, κολοκυθόσποροι, ξηροί καρποί, κακάο, δημητριακά ολικής αλέσεως, αβοκάντο, πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), μπανάνες

Ιώδιο => θαλασσινά, ψάρια, γαλακτοκομικά

Βιταμίνη D => κρόκος αυγών, σολωμός, εμπλουτισμένα τρόφιμα, επαρκής έκθεση στον ήλιο 15-20 λεπτά καθημερινά

Ψευδάργυρος => κολοκυθόσποροι, προϊόντα ολικής αλέσεως, κακάο, κεφίρ, γιαούρτι, σπανάκι, ξηροί καρποί, μανιτάρια

Σίδηρος => κρέας, κακάο, σπανάκι, σαρδέλες, θαλασσινά

Φυτικές ίνες => όσπρια, μήλο, κεράσια, αποξηραμένα φρούτα, προϊόντα ολικής αλέσεως

Λιπαρά οξέα => λιπαρά ψάρια, ελαιόλαδο, σπόροι chia, αβοκάντο, ξηροί καρποί

Άλλα τρόφιμα με ενισχυτική δράση στο σώμα είναι ο καφές, το ρόδι, τα berries, τα παντζάρια, ο κουρκουμάς και όλα τα φρούτα και τα λαχανικά που αυξάνουν την αντιοξειδωτική δράση στο σώμα μας.

Όλα τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά, στοχεύουν στην συνολική καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην καλύτερη εντερική χλωρίδα, στην καλύτερη ορμονική ρύθμιση με αποτέλεσμα την καλύτερη συνολική υγεία σου !

τρόφιμα και θυροειδής

Διατροφικά tips για την διατροφή στον υποθυρεοειδισμό

Τι να κρατήσεις από όλα όσα αναλύθηκαν παραπάνω ; Είναι καλό να έχεις στο μυαλό σου τα παρακάτω διατροφικά tips για να βελτιώσεις τον θυρεοειδή σου, την διατροφή σου και την συνολική υγεία σου !

Υιοθέτησε μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά μέσα σε 4 – 5 γεύματα την ημέρα.

Κατανάλωσε συχνά μέσα στην ημέρα και την εβδομάδα σας πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά.

Επίλεξε ως βασικές πηγές υδατανθράκων τα προϊόντα ολικής αλέσεως, τα όσπρια, το καστανό ρύζι και άλλα τέτοιου είδους προϊόντα.

Απέφυγε την συχνή κατανάλωση επεξεργασμένων προϊόντων, ζάχαρης, λευκών αλεύρων και κορεσμένων λιπαρών οξέων.

Φρόντισε την εντερική σου υγεία με την επαρκή πρόσληψη σε φυτικές ίνες, προβιοτικών και πρεβιοτικών.

διατροφή και θυρεοειδής

Read more

Κορωνοϊός, γρίπη, κρυολόγημα…τα τελευταία χρόνια έχουμε πολλές επιλογές να διαλέξουμε ανάμεσα σε μεταδοτικές ασθένειες ! Μέσα σε αυτό το κλίμα ακούμε καθημερινές φράσεις, όπως ‘ενίσχυσε το ανοσοποιητικό σου’, ‘πάρε αυτήν την βιταμίνη για να μην αρρωστήσεις’ και ‘κάνε αυτήν την διατροφή για το ανοσοποιητικό’.

Αν αυτές οι φράσεις σου ακούγονται οικείες, σε αυτό το άρθρο θα μάθεις τα πάντα για την σχέση ανοσοποιητικού συστήματος και διατροφής ! 

Τι είναι το ανοσοποιητικό σύστημα ;

 

Φαντάσου το ανοσοποιητικό σύστημα σαν ένα στρατό (στρατιώτες = κύτταρα ανοσοποιητικού) με διαφορετικούς βαθμούς ο καθένας. Σκοπός αυτού του στρατού είναι να σε προστατεύσουν από τις εισβολές των παθογόνων μικροοργανισμών.

Καθημερινά μέσα στο σώμα σου εισβάλλουν διάφορα μικρόβια, ιοί, βακτήρια από τις τροφές, τον αέρα, τους γύρω σου. Ο στρατός αυτός δουλεύει ασταμάτητα 24 ώρες την ημέρα, σε όλη την έκταση του σώματος σου και σε όλα τα χρόνια της ζωής σου.

Έχοντας στο μυαλό σου αυτήν την παρομοίωση, πάμε να δούμε αναλυτικά αυτό το σύστημα !

Το ανοσοποιητικό σύστημα, λοιπόν, είναι η άμυνα του οργανισμού απέναντι σε εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, και λειτουργεί με πολλούς, διαφορετικούς και πολύπλοκους μηχανισμούς. Γι’ αυτό το λέμε, σύστημα ! Δεν είναι μια οντότητα μόνη της, αλλά είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο από κύτταρα και παράγοντες !

Θα λέγαμε, εν συντομία, ότι το ανοσοποιητικό σύστημα έχει 4 βασικές λειτουργίες – καθήκοντα :

  • Να στέκεται ως εμπόδιο για την είσοδο των παθογόνων μικροοργανισμών στο σώμα
  • Να αναγνωρίζει τα μικρόβια που έρχεται σε επαφή και να προσδιορίζει αν αυτά είναι βλαβερά προς εσένα ή όχι
  • Να ελαχιστοποιεί τον πληθυσμό των μικροβίων που θεωρεί βλαβερά
  • Να “θυμάται” πότε έχει ξαναέρθει σε επαφή με κάποιο μικρόβιο και να το πολεμάει πιο γρήγορα.

Το σύστημα αυτό λειτουργεί με 2 γραμμές άμυνας, την φυσική και την επίκτητη ανοσία Η άμυνα επιτυγχάνεται με σύνολο των μηχανισμών και των διαθέσιμων κυττάρων, αλλά και τα σχετικά όργανα (θύμος αδένας, σπλήνας, λεμφαδένες, έντερο).

ανοσοποιητικό σύστημα

ΦΥΣΙΚΗ – ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Η 1η γραμμή άμυνας είναι η εμπόδιση εισόδου των παθογόνων μικροοργανισμών. Αποτελείται από τους φυσικούς φραγμούς, όπως το δέρμα και οι βλεννογόνοι, και τις φυσικές εκκρίσεις υγρών, όπως το σάλιο, ο ιδρώτας, το γαστρικό οξύ και τα δάκρυα.

Η φυσική άμυνα είναι ήδη παρούσα από την γέννηση μας και ασχολείται με τις μη-ειδικές επιθέσεις μικροοργανισμών. Δεν έχει την δυνατότητα μνήμης, δηλαδή αντιδρά κάθε φορά σαν να είναι η 1η επίθεση από αυτόν τον μικροοργανισμό.

Τα κύτταρα που εμπλέκονται στην φυσική άμυνα είναι τα μονοκύτταρα, τα ουδετερόφιλα, τα ηωσινόφιλα ή αλλιώς τα κύτταρα που βρίσκονται στην πρώτη σελίδα των αιματολογικών εξετάσεων σου !

ΕΠΙΚΤΗΤΗ – ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Η επίκτητη άμυνα αφορά την ειδική αναγνώριση και καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών, εφόσον καταφέρουν να περάσουν τους φραγμούς και να εισέλθουν στο σώμα. Τα κύτταρα – εισβολείς αναγνωρίζονται από το δικό μας σώμα ως “ξένοι” και ενεργοποιούν την άμυνα των κυττάρων ανοσοποιητικού.

Τα βασικότερα κύτταρα της ειδικής άμυνας είναι τα Τ-λεμφοκύτταρα, τα Β-λεμφοκύτταρα και τα κύτταρα-φονιάδες. Η δουλειά των κυττάρων αυτών είναι να αναγνωρίζουν τα αντιγόνα και να παράγουν τα αντίστοιχα αντισώματα, ώστε να νικηθεί η μάχη ενάντια στους παθογόνους μικροοργανισμούς.

Η γραμμή άμυνας αυτή έχει μηχανισμό μνήμης και θυμάται πότε έχει ξανασυναντηθεί με το ίδιο παθογόνο, ώστε να σε προστατεύσει πιο γρήγορα την επόμενη φορά !

Κάποιοι από τους μηχανισμούς που θέτονται σε λειτουργία όταν το σώμα βρίσκεται σε κατάσταση άμυνας – επίθεσης είναι η φαγοκυττάρωση, η φλεγμονή, ο πυρετός, ο εμετός, ο βήχας και η έκκριση αντιμικροβιακών ουσιών. Όλα αυτά τα συμπτώματα βοηθούν το σώμα να αντιμετωπίσει τον παθογόνο μικροοργανισμό, ενώ μπορεί να μας ταλαιπωρούν !

Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό ;

Η θεωρία της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος έχει διαδοθεί ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η θεωρία αυτή είναι από την αρχή ελλιπής, καθώς η λέξη ενίσχυση (boosting) χρησιμοποιείται για κάτι το οποίο θα λειτουργήσει πάνω από το φυσιολογικό ! Στην ουσία, όμως, το ανοσοποιητικό δεν ενισχύεται, αλλά υποστηρίζεται και διατηρείται λειτουργικό μέσω της διατροφής και των υπόλοιπων παραγόντων.

παράγοντες ανοσοποιητικού συστήματος

Στις παρακάτω γραμμές θα μάθεις τους βασικότερους παράγοντες που αναμφισβήτητα επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα !

  • ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΤΡΕΣ. Τα συνεχή αυξημένα επίπεδα άγχους φαίνεται ότι οδηγούν σε φτωχότερη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Ο πιο πιθανός μηχανισμός σύνδεσης τους είναι η αύξηση της κορτιζόλης (ορμόνη του άγχους) που αυξάνει την δημιουργία φλεγμονής και θέτει το σώμα σου σε κατάσταση “επίθεσης”.

  • ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΥΠΝΟΥ. Ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος 7 – 9 ωρών λειτουργεί ως boost αναδόμησης για το ανοσοποιητικό σου. Κατά τον ύπνο, εκκρίνεται μια μορφή κυττοκίνης (ορμόνη ανοσοποιητικού) όπου το σώμα σου πολεμάει την όποια φλεγμονή υπάρχει.

  • ΕΠΙΠΕΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ. Η άσκηση ή η καθημερινή κίνηση ευνοεί την ρύθμιση ορμονών σχετικές με το ανοσοποιητικό, βελτιώνει όλους τους δείκτες υγείας, μειώνει τα επίπεδα άγχους και το βάρος σου !

  • ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Διατροφικά σχήματα υψηλά σε επεξεργασμένα τρόφιμα / λιπαρά / κόκκινο κρέας φαίνεται να λειτουργούν ιδιαίτερα επιβαρυντικά και για το ανοσοποιητικό σου. Η λεγόμενη διατροφή Δυτικού τύπου φαίνεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο της χρόνιας φλεγμονής σε συνδυασμό με άλλου είδους νόσους. Αντίθετα, η μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι μπορεί να υποστηρίξει και το ανοσοποιητικό σου με όλους τους πιθανούς μηχανισμούς !

  • ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ. Το αυξημένο σωματικό βάρος φαίνεται να είναι βασικός και ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για “πιο αδύναμο ανοσοποιητικό”. Η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί ως χρόνια φλεγμονή ήπιου βαθμού, αυξάνοντας πληθώρα φλεγμονωδών παραγόντων. Επιπλέον, παρατηρείται μεγαλύτερη πιθανότητα νοσηλείας σε παχύσαρκους ασθενείς, μικρότερη επούλωση πληγών και μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης συνοδών νοσημάτων.

  • ΚΑΠΝΙΣΜΑ, ΑΛΚΟΟΛ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η κατάχρηση αλκοόλ, το καθημερινό κάπνισμα και η μόλυνση από τον αέρα φαίνεται ότι είναι από τους “κρυφούς” παράγοντες ενός φτωχού ανοσοποιητικού.

  • ΧΡΟΝΙΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ. Τα χρόνια νοσήματα, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και πολλά ακόμα, μπορούν να επηρεάσουν και την πιθανότητα μόλυνσης σου από κάποιο παθογόνο μικρόβιο. Η χρόνια φλεγμονή και το οξειδωτικό stress που δημιουργείται σε τέτοιες ασθένειες φαίνεται να είναι ανεξάρτητος παράγοντας – κλειδί για φτωχότερο ανοσοποιητικό σύστημα.

  • ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ. Το συχνό πλύσιμο χεριών, η απολύμανση επιφανειών, το καλό πλύσιμο ρούχων/πιάτων και όλα αυτά που θυμηθήκαμε εν μέσω πανδημίας, είναι βασικότατοι παράγοντες για ένα καλό ανοσοποιητικό.

  • ΗΛΙΚΙΑ. Με το πέρασμα των χρόνων, τα όργανα μας δεν λειτουργούν το ίδιο αποδοτικά, ενώ είναι πιο πιθανές οι ανεπάρκειες σε θρεπτικά συστατικά. Μαζί με τις υπόλοιπες νόσους που λογικά θα υπάρχουν, το ανοσοποιητικό δουλεύει σε πολύ πιο χαμηλούς ρυθμούς.

  • ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ. Η ύπαρξη παλαιότερων λοιμώξεων, τα εμβόλια που έχεις κάνει, η φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνεις μπορεί να επηρεάσει και το ανοσοποιητικό σου.

  • ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ. Το έντερο είναι η κύρια τοποθεσία της ανοσοποιητικής δραστηριότητας και της παραγωγής αντιμικροβιακών πρωτεϊνών. Το εντερικό μικροβίωμα μπορεί να πολεμήσει τα παθογόνα μικρόβια και εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την σύσταση της διατροφής σου. Μέσω της διατροφής δίνουμε τα κατάλληλα όπλα στο μικροβίωμα για να πολεμήσει αλλά και αυξάνεται ο πληθυσμός των ωφέλιμων μικροβίων. Στο έντερο καταλήγουν όλοι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί από τα τρόφιμα, ενώ φαίνεται να υπάρχει επικοινωνία και με τα άλλα όργανα ανοσοποιητικού (μυελός, σπλήνας κλπ).

Ποια η σχέση της διατροφής, του σωματικού βάρους και του ανοσοποιητικού ;

Σε αυτό το σημείο, πρέπει να δούμε που εμπλέκεται η διατροφή  ! Τα θρεπτικά στοιχεία από τα τρόφιμα έρχονται να υποστηρίξουν αυτόν τον στρατό ! Βοηθώντας αυτήν την μάχη, εσύ παραμένεις υγιής, με αντοχή στις λοιμώξεις, στην γήρανση και στις χρόνιες ασθένειες ! Η δράση του ανοσοποιητικού είναι παρούσα από το απλό κρυολόγημα μέχρι και την εμφάνιση κακοήθων νόσων, όπως ο καρκίνος !

Οι μελέτες που προσπαθούν να βρουν την σχέση διατροφής και ανοσοποιητικού είναι ατελείωτες. Μέχρι τώρα, γνωρίζουμε με σιγουριά ότι

η καλή και ισορροπημένη διατροφή οδηγεί στην καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού, μέσω υποστήριξης στις λειτουργίες του, καλύτερης επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων του και μείωσης των επιπέδων του οξειδωτικού stress.

Όπως αναφέρθηκε στην παρομοίωση παραπάνω, οι στρατιώτες του ανοσοποιητικού (ανοσοκύτταρα) χρειάζονται όλα τα θρεπτικά στοιχεία σε ισορροπία για να μπορέσουν να νικήσουν την μάχη εναντίον των παθογόνων ! Η διατροφή επιτρέπει και διευκολύνει τα ανοσοκύτταρα μας να είναι πιο αποτελεσματικά, να μας προστατεύσουν πιο γρήγορα και να αποφύγουμε την δημιουργία χρόνιας φλεγμονής ή χρόνιων ασθενειών !

Πρέπει να θυμάσαι, επίσης, ότι οι στρατιώτες του ανοσοποιητικού συστήματος χρειάζονται καλή και τακτική θρέψη όλο τον χρόνο και όχι μόνο τις περιόδους των ιώσεων !

σχέση διατροφής και ανοσοποιητικού

Η σχέση σωματικού βάρους και ανοσοποιητικού συστήματος φαίνεται ίσως πιο ξεκάθαρη. Το αυξημένο σωματικό βάρος ή το αυξημένο σωματικό λίπος μπορεί να μειώσει την λειτουργία του ανοσοποιητικού μέσω της αυξημένης ευαισθησίας στην ινσουλίνη, του αυξημένο σωματικού stress και μέσω του αυξημένου κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επομένως,

η συνολική υγιής σύσταση του σώματος μαζί με την ισορροπημένη διατροφή λειτουργούν προστατευτικά και για το ανοσοποιητικό σου σύστημα !

παχυσαρκία και διατροφή

Ποια είναι τα πιο σημαντικά θρεπτικά στοιχεία για το ανοσοποιητικό ;

Έχοντας πάντα στο μυαλό σου, ότι για το πραγματικά υγιές ανοσοποιητικό θέλουμε ποικιλία τροφίμων και ισορροπία, πάμε να δούμε ποια είναι τα θρεπτικά – πρωταγωνιστές που εμπλέκονται έμμεσα ή άμεσα με αυτό.

Υπάρχουν θρεπτικά στοιχεία που έχουν συγκεκριμένους ρόλους στην ρύθμιση του μέσω των κυττάρων ή των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται, καθώς και στην ανάπτυξη και λειτουργία του. Ως τώρα, δεν έχει φανεί κανένα θρεπτικό που μπορεί από μόνο του να προστατεύσει από τον COVID-19 ή από άλλον ιό ή λοίμωξη !

θρεπτικά στοιχεία και ανοσοποιητικό σύστημα

Γι’ αυτό επιλέγουμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας σε όλα τα παρακάτω θρεπτικά !

  • ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΥΨΗΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για να συνθέτουμε νέα κύτταρα, για να φτιάχνουμε ορμόνες εναντίον των παθογόνων μικροβίων και για να λειτουργήσουν καλύτερα τα ανοσοκύτταρα. Ειδικά τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (αλανίνη, γλουταμίνη, τυροσίνη κλπ) είναι τα αγαπημένα υποστρώματα για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού !

  • ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΟΣ Β. Οι πρωταγωνιστές από αυτήν την ομάδα είναι η Β6, η Β12, η Β9, η Β3 και η Β2. Σχετίζονται με την καλή λειτουργία των Τ-λεμφοκυττάρων, με την παραγωγή ενζύμων και αντισωμάτων κατά την λοίμωξη.

  • ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α. Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την καλή λειτουργία των Τ- και Β- λεμφοκυττάρων, για την βέλτιστη λειτουργία των μακροφάγων και για την δημιουργία αντισωμάτων. Έχει, επίσης, σημαντικό ρόλο στην διατήρηση των ιστών για να μένουν ανθεκτικοί και υγιείς.

  • ΒΙΤΑΜΙΝΗ C. Η βιταμίνη C αναμφίβολα είναι η πρωταγωνίστρια – βιταμίνη. Προάγει την παραγωγή αντισωμάτων, την λειτουργία όλων των κυττάρων 1ης γραμμής άμυνας και ρυθμίζει την φλεγμονώδη αντίδραση. Σχετίζεται, επίσης, με την παρουσία χρόνιων ασθενειών και με τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού.

  • ΒΙΤΑΜΙΝΗ D. Θεωρείται πια ως ισχυρός ρυθμιστής του ανοσοποιητικού, καθώς τα περισσότερα κύτταρα του περιέχουν υποδοχείς αυτής της βιταμίνης. Προάγει την παραγωγή αντιμικροβιακών πρωτεϊνών, την διαδικασία αντιγόνου-αντισώματος και φυσικά την καλή λειτουργία των Τ- λεμφοκυττάρων.

  • ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε. Είναι από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά στοιχεία, ενώ δεν είναι τόσο γνωστή όσο η βιταμίνη C. Προστατεύει τα κύτταρα από την οξειδωτική καταστροφή, προάγει την παραγωγή αντισωμάτων και την σύνδεση των ανοσοποιητικών κυττάρων.

  • ΣΙΔΗΡΟΣ. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη του επιθηλιακού ιστού (φυσικοί φραγμοί του σώματος). Φαίνεται ότι η ανεπάρκεια σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία) οδηγεί και σε φτωχότερο ανοσοποιητικό.

  • ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ KAI ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Τα προβιοτικά (Lactobacilli, Bifidobacteria) και τα πρεβιοτικά στοιχεία λειτουργούν ως ρυθμιστές της εντερικής χλωρίδας. Έχει φανεί ότι μπορούν να μας προστατεύσουν από την κοινή γρίπη, να μειώσουν τον χρόνο ανάρρωσης και να θρέψουν κατάλληλα τα εντερικά μικρόβια.

  • Ω-3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΈΑ. Είναι γνωστή η ισχυρή αντιφλεγμονώδης δράση αυτών των λιπαρών οξέων. Βοηθούν στην ακεραιότητα των φυσικών φραγμών και μειώνουν τα επίπεδα οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής.

  • ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΑ – ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Οι πιο βασικοί πρωταγωνιστές του ανοσοποιητικού είναι τα αντιοξειδωτικά στοιχεία. Είναι κατεξοχήν τα στοιχεία με την μεγαλύτερη προστασία και καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών και του οξειδωτικού stress.

  • ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, για την μείωση του οξειδωτικού στρες και φυσικά για την παραγωγή αντισωμάτων.

  • ΣΕΛΗΝΙΟ. Το σελήνιο είναι σπουδαίο αντιοξειδωτικό στοιχείο, με εξέχοντα ρόλο στα Τ-λεμφοκύτταρα, στην μείωση του οξειδωτικού στρες και στην παραγωγή αντισωμάτων.

Ποια είναι τα αγαπημένα τρόφιμα του ανοσοποιητικού συστήματος ;

Με βάση όσα θρεπτικά στοιχεία αναλύθηκαν παραπάνω, υπάρχουν κάποια τρόφιμα που μπορείς να επιλέξεις για να υποστηρίξεις το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Είναι σημαντικό να υπενθυμιστεί ότι μέχρι τώρα κανένα τρόφιμο δεν μπορεί από μόνο του να προλάβει ιώσεις και ασθένειες. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ποικιλία από όλα τα παρακάτω, καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, και όχι μόνο κατά την έξαρση των ιώσεων !

  • Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Α : καρότα, παντζάρια, γλυκοπατάτες, βερύκοκα, συκώτι, πιπεριές, μπρόκολο, κολοκύθα, αυγό, τομάτες, τυρί.

  • Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες συμπλέγματος Β : κοτόπουλο, δημητριακά ολικής αλέσεως, φασόλια, φακές, αβγά, γάλα, κρέας, θαλασσινά, μπανάνες, σπανάκι

  • Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C : φράουλες, εσπεριδοειδή, ακτινίδιο, πιπεριές, μπρόκολο, σπανάκι, τομάτες, μανταρίνια, λάχανο, καρπούζι

  • Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο : ψάρια, κόκκινο κρέας, θαλασσινά, όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι, δημητριακά ολικής με σιτάρι και βρώμη, μαύρη σοκολάτα, αποξηραμένα φρούτα

  • Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικούς οργανισμούς : γιαούρτι, κεφίρ, tempeh, τυρί cottage, κατίκι Δομοκού, τουρσί. Συνδυαστικά μαζί με πρεβιοτικά στοιχεία (μπανάνα, μήλο, ρύζι, κρεμμύδι, αγκινάρες κλπ) δημιουργούν ακόμα πιο κατάλληλο εντερικό υπόστρωμα.

  • Τρόφιμα πλούσια σε ψευδάργυρο : θαλασσινά, αυγά, τυρί, γαλακτοκομικά, αρακάς, φουντούκια, καρύδια, σπόροι, στρείδια

  • Τρόφιμα πλούσια σε σελήνιο : αυγά, σαρδέλες, στρείδια, σολωμός, μπύρα, γαρίδες, δημητριακά ολικής αλέσεως

  • Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Ε : ελαιόλαδο, αμύγδαλα, φουντούκια, φυτικά έλαια, μαργαρίνη

  • Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D : λιπαρά ψάρια (σαρδέλες, ρέγκα, σολωμός, τόνος), εμπλουτισμένα τρόφιμα, μανιτάρια, αυγά. Η έκθεση καθημερινά στον ήλιο για 10- 15 λεπτά είναι αρκετή για να συμπληρώσουμε την απαραίτητη πρόσληψη.

  • Τρόφιμα πλούσια σε Ω-3 λιπαρά οξέα : λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, κολιός, σολωμός, τόνος, σκουμπρί), λιναρόσπορος, καρύδια.

Άλλες επιλογές τροφίμων που μπορείς να επιλέξεις για ένα δυνατό ανοσοποιητικό είναι το κακάο, το πράσινο τσάι, η μπύρα, το κόκκινο κρασί, ο καφές, όλα τα φρούτα και τα λαχανικά και το ταχίνι !

τρόφιμα και ανοσοποιητικό σύστημα

Χρειάζομαι συμπλήρωμα διατροφής για το ανοσοποιητικό ;

Μία από τις πιο συχνές απορίες – θέματα συζήτησης είναι το αν μπορεί ένα συμπλήρωμα να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ειδικά την περίοδο της πανδημίας, η καθημερινή κατανάλωση της βιταμίνης C είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη.

Η επιστημονική αλήθεια, όμως, είναι λίγο διαφορετική. Μέχρι τώρα, κανένα συστατικό από μόνο του δεν μπορεί να υποστηρίξει το ανοσοποιητικό σου αλλά ούτε και να προλάβει κάποια ίωση. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι μπορείς να προστατευθείς από κάποιο συμπλήρωμα ή κάποιο ρόφημα/τσάι/βότανο.

Παρ’ όλα αυτά, η χρήση ενός συμπληρώματος διατροφής είναι περισσότερο χρήσιμη σε ευπαθείς ομάδες, σε χρόνιες νόσους, σε ηλικιωμένους, σε εγκύους ή θηλάζουσες.

Έως τώρα, το συμπλήρωμα βιταμίνης C, Ε και του ψευδαργύρου έχουν δείξει κάποια θετικά σημεία σχετικά με την καλύτερη άμυνα του ανοσοποιητικού. Ωστόσο, τα θετικά αποτελέσματα αυτά αφορούν άτομα με κάποιο είδος ισορροπημένης διατροφής, και αφορούν την ετήσια κατανάλωση συμπληρώματος. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που να συνδέουν άμεσα κάποιο όφελος συμπληρώματος με το ανοσοποιητικό σύστημα.

Σε περίπτωση που θεωρείς ότι η διατροφή σου δεν είναι πλήρης, θα ήταν καλό να σκεφτείς την χορήγηση ενός γενικού πολυβιταμινούχου συμπληρώματος και όχι το συμπλήρωμα ενός μεμονωμένου συστατικού. Τέλος, θυμήσου ότι το συμπλήρωμα δεν δρα μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά χρειάζεται τουλάχιστον 1 μήνας χορήγησης για να δείξει τα οφέλη του !

διατροφικά tips ανοσοποιητικού

Τελικά τι συμπεραίνουμε από όλα τα παραπάνω ;

  • Η Μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι είναι ένα από τα καλύτερα διατροφικά σχήματα που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ευεργετική της δράση οφείλεται στα πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά, στην αυξημένη πρόσληψη σε όσπρια, σε ψάρια και υγιεινά λιπαρά (ελαιόλαδο, ταχίνι, ελιές).

  • Δεν έχει βρεθεί άμεση σύνδεση μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος και του τρόπου ζωής, καθώς χρειάζεται ισορροπία και υιοθέτηση του υγιεινού συνολικού τρόπου ζωής (ύπνος, κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα κλπ).

  • Αν επιλέξεις να αγοράσεις κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, η καλύτερη επιλογή είναι το πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα και όχι συμπλήρωμα μίας βιταμίνης !

  • Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξαιρετικά περίπλοκο σύστημα, το οποίο λειτουργεί με σύνολο μηχανισμών και κυττάρων.

  • Μέχρι τώρα, κανένα μεμονωμένο τρόφιμο ή θρεπτικό συστατικό δεν μπορεί να προλάβει ή να αντιμετωπίσει τον COVID-19, την γρίπη ή άλλες τέτοιου είδους ασθένειες !

  • Προτίμησε να επιλέγεις ποικιλία από τα παραπάνω τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά μέσα στην ημέρα και την εβδομάδα σου, για να υποστηρίξεις στο έπακρο το ανοσοποιητικό σου !

 

Read more

Αν υιοθετείς την υγιεινή διατροφή και αν αγαπάς τα pancakes ή τον χαλβά, τότε σίγουρα έχεις δοκιμάσει ταχίνι ή φυστικοβούτυρο. Είναι δύο τρόφιμα που ανήκουν στην ίδια κατηγορία τροφίμων για τους διαιτολόγους, αλλά με διαφορετική γεύση και παρόμοια διατροφική αξία !

Πάμε, λοιπόν, να τα γνωρίσουμε λίγο καλύτερα και να βρούμε ποιο είναι πιο καλύτερο να επιλέγεις !

Θρεπτική αξία ταχινιού

Το ταχίνι είναι ένα 100% φυσικό προϊόν από το σουσάμι και χρησιμοποιείται ως σκέτο άλειμμα ή ως συστατικό για γλυκά, κέικ, χαλβά, dressings και πολλά ακόμα. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορεί με την κλασσική γεύση του, με ολόκληρους τους σπόρους του σουσαμιού (ολικής άλεσης) ή με προσθήκη κάποιας γεύσης (κακάο, μέλι, φρούτα κλπ.)

Το ταχίνι είναι ένα τρόφιμο που αποδίδει μέτριες θερμίδες στην μερίδα του, αλλά με εντυπωσιακό θρεπτικό προφίλ. Συνοπτικά, το ταχίνι είναι υψηλό σε φυτικές ίνες, πηγή χαλκού, φωσφόρου, σιδήρου, ψευδαργύρου, φυλλικού οξέος και ασβεστίου. Επιπλέον, περιέχει την ένωση sesamol (σησαμόλη) μια δυνατή αντιοξειδωτική ένωση και τις αγαπημένες φυτοστερόλες που μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης. Επίσης, είναι πηγή σεληνίου, ένα δυνατό αντιοξειδωτικό στοιχείο που μειώνει την φλεγμονή και το οξειδωτικό stress (παράγοντες κινδύνου για ασθένειες).

Τα πιο σημαντικά οφέλη από την κατανάλωση ταχινιού είναι η αντιοξειδωτική ικανότητα του, η προστασία που προσφέρει στην καρδιά λόγω των ωφέλιμων λιπαρών και των αντιοξειδωτικών, αλλά και η χρήση του ως πηγή ασβεστίου, μαγνησίου και φυτικών ινών !

Θρεπτική αξία φυστικοβούτυρου

Το φυστικοβούτυρο είναι το προϊόν από τους αλεσμένους καρπούς φυστικιού. Είναι, επίσης, ένα φυσικό προϊόν στην βάση του, εκτός από τις τεχνητές προσθήκες που γίνονται κατά την διαδικασία παραγωγής του. Στο ελληνικό εμπόριο κυκλοφορεί φυστικοβούτυρο με απαλή ή τραγανή υφή, κλασσικό ή με προσθήκη κακάο.

Το θρεπτικό του προφίλ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς από την μία συγκεντρώνει σημαντικά θρεπτικά στοιχεία, αλλά από την άλλη υπάρχουν συστατικά που απαιτούν προσοχή ! Το φυστικοβούτυρο είναι πηγή φυτικών ινών, βιταμίνης Ε, αντιοξειδωτικών (κυρίως πολυφαινόλες και φυτοστερόλες) και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (κυρίως ολεϊκό οξύ). Έτσι, μπορεί να ρυθμίσει επαρκώς τα επίπεδα της γλυκόζης, να μειώσει την χοληστερόλη αίματος και να αυξήσει την αντιοξειδωτική ικανότητα σου !

Ένα από τα πιο διάσημα οφέλη του φυστικοβούτυρου αφορά όσους ασκούνται ! Μέχρι τώρα, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση φυστικοβούτυρου μπορεί να ενισχύσει την αθλητική απόδοση και να να βελτιστοποιήσει την μυική αποκατάσταση. Επομένως, θα λέγαμε ότι μπορεί να είναι μια πολύ καλή επιλογή και ως προπονητικό σνακ !

Η ανησυχία σχετικά με την κατανάλωση φυστικοβούτυρου επικεντρώνεται στο αλάτι και στα διάφορα είδη ελαίων που περιέχει. Δυστυχώς, πολλά από τα προϊόντα του εμπορίου είναι όντως αυξημένα σε αλάτι στην μερίδα τους, ενώ αναφέρουν ως δεύτερο και βασικό συστατικό το φοινικέλαιο. Επομένως, απαιτείται προσοχή στην επιλογή του προϊόντος που θα επιλέξεις ! Σε κάθε περίπτωση, είναι χρήσιμο να σκεφτείς ότι η ποσότητα που συνιστάται να καταναλώνεις είναι 2 κσ την ημέρα, άρα εφόσον τηρείται η ποσότητα, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια ανησυχία για το φυστικοβούτυρο !

ταχίνι ή φυστικοβούτυρο

Γιατί να επιλέξεις το ταχίνι ή το φυστικοβούτυρο ;

Ποιοι είναι οι λόγοι, λοιπόν, να εντάξεις το ταχίνι ή το φυστικοβούτυρο στην διατροφή σου ;

Και τα δύο τρόφιμα μπορούν να σε βοηθήσουν στο πρόγραμμα απώλειας βάρους σου, εφόσον η ποσότητα κατανάλωσης τους είναι σε λογικές μερίδες ( < 2 κσ ) !

Αν νιώθεις λιγούρες ή συχνή ανάγκη για γλυκό, μπορούν να γίνουν εξαιρετικές επιλογές για ένα διατροφικό και εύκολο γλυκό !

Αν ασκείσαι συστηματικά, μπορείς να επιλέξεις κάποιο από τα δύο αλείμματα ως προπονητικό γεύμα, μαζί με ψωμί ολικής άλεσης ή ένα φρέσκο φρούτο !

Σε περίπτωση που η ανησυχία σου για αυτά τα προϊόντα είναι τα λιπαρά τους, φαίνεται πως δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος για αυτό ! Η περιεκτικότητα τους στα “κακά” λιπαρά (κορεσμένα) είναι σημαντικά χαμηλότερη από τα “καλά” λιπαρά (μονοακόρεστα, πολυακόρεστα).

Θα σε βοηθήσουν στο αίσθημα πείνας ή στο καθημερινό αίσθημα κόπωσης λόγω του σιδήρου, της υφής και των υπόλοιπων στοιχείων τους !

Τι να επιλέξω τελικά ;

Το ταχίνι και το φυστικοβούτυρο είναι προϊόντα εξαιρετικής διατροφικής αξίας όταν προσέχουμε την διατροφική ετικέτα τους ! Και τα δύο αλείμματα είναι πλούσια σε ωφέλιμα λιπαρά οξέα, καλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη και σημαντικών αντιοξειδωτικών στοιχείων ! Όμως, κάποια από τα προϊόντα της ελληνικής αγοράς απαιτούν την προσοχή μας λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας σε φυτικά έλαια, ζάχαρη και αλάτι !

Απόλαυσε υπεύθυνα και διατροφικά !