Κορωνοϊός, γρίπη, κρυολόγημα…τα τελευταία χρόνια έχουμε πολλές επιλογές να διαλέξουμε ανάμεσα σε μεταδοτικές ασθένειες ! Μέσα σε αυτό το κλίμα ακούμε καθημερινές φράσεις, όπως ‘ενίσχυσε το ανοσοποιητικό σου’, ‘πάρε αυτήν την βιταμίνη για να μην αρρωστήσεις’ και ‘κάνε αυτήν την διατροφή για το ανοσοποιητικό’.
Αν αυτές οι φράσεις σου ακούγονται οικείες, σε αυτό το άρθρο θα μάθεις τα πάντα για την σχέση ανοσοποιητικού συστήματος και διατροφής !
Τι είναι το ανοσοποιητικό σύστημα ;
Φαντάσου το ανοσοποιητικό σύστημα σαν ένα στρατό (στρατιώτες = κύτταρα ανοσοποιητικού) με διαφορετικούς βαθμούς ο καθένας. Σκοπός αυτού του στρατού είναι να σε προστατεύσουν από τις εισβολές των παθογόνων μικροοργανισμών.
Καθημερινά μέσα στο σώμα σου εισβάλλουν διάφορα μικρόβια, ιοί, βακτήρια από τις τροφές, τον αέρα, τους γύρω σου. Ο στρατός αυτός δουλεύει ασταμάτητα 24 ώρες την ημέρα, σε όλη την έκταση του σώματος σου και σε όλα τα χρόνια της ζωής σου.
Έχοντας στο μυαλό σου αυτήν την παρομοίωση, πάμε να δούμε αναλυτικά αυτό το σύστημα !
Το ανοσοποιητικό σύστημα, λοιπόν, είναι η άμυνα του οργανισμού απέναντι σε εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, και λειτουργεί με πολλούς, διαφορετικούς και πολύπλοκους μηχανισμούς. Γι’ αυτό το λέμε, σύστημα ! Δεν είναι μια οντότητα μόνη της, αλλά είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο από κύτταρα και παράγοντες !
Θα λέγαμε, εν συντομία, ότι το ανοσοποιητικό σύστημα έχει 4 βασικές λειτουργίες – καθήκοντα :
- Να στέκεται ως εμπόδιο για την είσοδο των παθογόνων μικροοργανισμών στο σώμα
- Να αναγνωρίζει τα μικρόβια που έρχεται σε επαφή και να προσδιορίζει αν αυτά είναι βλαβερά προς εσένα ή όχι
- Να ελαχιστοποιεί τον πληθυσμό των μικροβίων που θεωρεί βλαβερά
- Να “θυμάται” πότε έχει ξαναέρθει σε επαφή με κάποιο μικρόβιο και να το πολεμάει πιο γρήγορα.
Το σύστημα αυτό λειτουργεί με 2 γραμμές άμυνας, την φυσική και την επίκτητη ανοσία Η άμυνα επιτυγχάνεται με σύνολο των μηχανισμών και των διαθέσιμων κυττάρων, αλλά και τα σχετικά όργανα (θύμος αδένας, σπλήνας, λεμφαδένες, έντερο).
ΦΥΣΙΚΗ – ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ
Η 1η γραμμή άμυνας είναι η εμπόδιση εισόδου των παθογόνων μικροοργανισμών. Αποτελείται από τους φυσικούς φραγμούς, όπως το δέρμα και οι βλεννογόνοι, και τις φυσικές εκκρίσεις υγρών, όπως το σάλιο, ο ιδρώτας, το γαστρικό οξύ και τα δάκρυα.
Η φυσική άμυνα είναι ήδη παρούσα από την γέννηση μας και ασχολείται με τις μη-ειδικές επιθέσεις μικροοργανισμών. Δεν έχει την δυνατότητα μνήμης, δηλαδή αντιδρά κάθε φορά σαν να είναι η 1η επίθεση από αυτόν τον μικροοργανισμό.
Τα κύτταρα που εμπλέκονται στην φυσική άμυνα είναι τα μονοκύτταρα, τα ουδετερόφιλα, τα ηωσινόφιλα ή αλλιώς τα κύτταρα που βρίσκονται στην πρώτη σελίδα των αιματολογικών εξετάσεων σου !
ΕΠΙΚΤΗΤΗ – ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ
Η επίκτητη άμυνα αφορά την ειδική αναγνώριση και καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών, εφόσον καταφέρουν να περάσουν τους φραγμούς και να εισέλθουν στο σώμα. Τα κύτταρα – εισβολείς αναγνωρίζονται από το δικό μας σώμα ως “ξένοι” και ενεργοποιούν την άμυνα των κυττάρων ανοσοποιητικού.
Τα βασικότερα κύτταρα της ειδικής άμυνας είναι τα Τ-λεμφοκύτταρα, τα Β-λεμφοκύτταρα και τα κύτταρα-φονιάδες. Η δουλειά των κυττάρων αυτών είναι να αναγνωρίζουν τα αντιγόνα και να παράγουν τα αντίστοιχα αντισώματα, ώστε να νικηθεί η μάχη ενάντια στους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Η γραμμή άμυνας αυτή έχει μηχανισμό μνήμης και θυμάται πότε έχει ξανασυναντηθεί με το ίδιο παθογόνο, ώστε να σε προστατεύσει πιο γρήγορα την επόμενη φορά !
Κάποιοι από τους μηχανισμούς που θέτονται σε λειτουργία όταν το σώμα βρίσκεται σε κατάσταση άμυνας – επίθεσης είναι η φαγοκυττάρωση, η φλεγμονή, ο πυρετός, ο εμετός, ο βήχας και η έκκριση αντιμικροβιακών ουσιών. Όλα αυτά τα συμπτώματα βοηθούν το σώμα να αντιμετωπίσει τον παθογόνο μικροοργανισμό, ενώ μπορεί να μας ταλαιπωρούν !
Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό ;
Η θεωρία της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος έχει διαδοθεί ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η θεωρία αυτή είναι από την αρχή ελλιπής, καθώς η λέξη ενίσχυση (boosting) χρησιμοποιείται για κάτι το οποίο θα λειτουργήσει πάνω από το φυσιολογικό ! Στην ουσία, όμως, το ανοσοποιητικό δεν ενισχύεται, αλλά υποστηρίζεται και διατηρείται λειτουργικό μέσω της διατροφής και των υπόλοιπων παραγόντων.
Στις παρακάτω γραμμές θα μάθεις τους βασικότερους παράγοντες που αναμφισβήτητα επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα !
-
ΕΠΙΠΕΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ. Η άσκηση ή η καθημερινή κίνηση ευνοεί την ρύθμιση ορμονών σχετικές με το ανοσοποιητικό, βελτιώνει όλους τους δείκτες υγείας, μειώνει τα επίπεδα άγχους και το βάρος σου !
-
ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Διατροφικά σχήματα υψηλά σε επεξεργασμένα τρόφιμα / λιπαρά / κόκκινο κρέας φαίνεται να λειτουργούν ιδιαίτερα επιβαρυντικά και για το ανοσοποιητικό σου. Η λεγόμενη διατροφή Δυτικού τύπου φαίνεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο της χρόνιας φλεγμονής σε συνδυασμό με άλλου είδους νόσους. Αντίθετα, η μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι μπορεί να υποστηρίξει και το ανοσοποιητικό σου με όλους τους πιθανούς μηχανισμούς !
-
ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ. Το αυξημένο σωματικό βάρος φαίνεται να είναι βασικός και ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για “πιο αδύναμο ανοσοποιητικό”. Η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί ως χρόνια φλεγμονή ήπιου βαθμού, αυξάνοντας πληθώρα φλεγμονωδών παραγόντων. Επιπλέον, παρατηρείται μεγαλύτερη πιθανότητα νοσηλείας σε παχύσαρκους ασθενείς, μικρότερη επούλωση πληγών και μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης συνοδών νοσημάτων.
-
ΚΑΠΝΙΣΜΑ, ΑΛΚΟΟΛ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η κατάχρηση αλκοόλ, το καθημερινό κάπνισμα και η μόλυνση από τον αέρα φαίνεται ότι είναι από τους “κρυφούς” παράγοντες ενός φτωχού ανοσοποιητικού.
-
ΧΡΟΝΙΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ. Τα χρόνια νοσήματα, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και πολλά ακόμα, μπορούν να επηρεάσουν και την πιθανότητα μόλυνσης σου από κάποιο παθογόνο μικρόβιο. Η χρόνια φλεγμονή και το οξειδωτικό stress που δημιουργείται σε τέτοιες ασθένειες φαίνεται να είναι ανεξάρτητος παράγοντας – κλειδί για φτωχότερο ανοσοποιητικό σύστημα.
-
ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ. Το συχνό πλύσιμο χεριών, η απολύμανση επιφανειών, το καλό πλύσιμο ρούχων/πιάτων και όλα αυτά που θυμηθήκαμε εν μέσω πανδημίας, είναι βασικότατοι παράγοντες για ένα καλό ανοσοποιητικό.
-
ΗΛΙΚΙΑ. Με το πέρασμα των χρόνων, τα όργανα μας δεν λειτουργούν το ίδιο αποδοτικά, ενώ είναι πιο πιθανές οι ανεπάρκειες σε θρεπτικά συστατικά. Μαζί με τις υπόλοιπες νόσους που λογικά θα υπάρχουν, το ανοσοποιητικό δουλεύει σε πολύ πιο χαμηλούς ρυθμούς.
-
ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ. Το έντερο είναι η κύρια τοποθεσία της ανοσοποιητικής δραστηριότητας και της παραγωγής αντιμικροβιακών πρωτεϊνών. Το εντερικό μικροβίωμα μπορεί να πολεμήσει τα παθογόνα μικρόβια και εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την σύσταση της διατροφής σου. Μέσω της διατροφής δίνουμε τα κατάλληλα όπλα στο μικροβίωμα για να πολεμήσει αλλά και αυξάνεται ο πληθυσμός των ωφέλιμων μικροβίων. Στο έντερο καταλήγουν όλοι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί από τα τρόφιμα, ενώ φαίνεται να υπάρχει επικοινωνία και με τα άλλα όργανα ανοσοποιητικού (μυελός, σπλήνας κλπ).
Ποια η σχέση της διατροφής, του σωματικού βάρους και του ανοσοποιητικού ;
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να δούμε που εμπλέκεται η διατροφή ! Τα θρεπτικά στοιχεία από τα τρόφιμα έρχονται να υποστηρίξουν αυτόν τον στρατό ! Βοηθώντας αυτήν την μάχη, εσύ παραμένεις υγιής, με αντοχή στις λοιμώξεις, στην γήρανση και στις χρόνιες ασθένειες ! Η δράση του ανοσοποιητικού είναι παρούσα από το απλό κρυολόγημα μέχρι και την εμφάνιση κακοήθων νόσων, όπως ο καρκίνος !
Οι μελέτες που προσπαθούν να βρουν την σχέση διατροφής και ανοσοποιητικού είναι ατελείωτες. Μέχρι τώρα, γνωρίζουμε με σιγουριά ότι
η καλή και ισορροπημένη διατροφή οδηγεί στην καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού, μέσω υποστήριξης στις λειτουργίες του, καλύτερης επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων του και μείωσης των επιπέδων του οξειδωτικού stress.
Όπως αναφέρθηκε στην παρομοίωση παραπάνω, οι στρατιώτες του ανοσοποιητικού (ανοσοκύτταρα) χρειάζονται όλα τα θρεπτικά στοιχεία σε ισορροπία για να μπορέσουν να νικήσουν την μάχη εναντίον των παθογόνων ! Η διατροφή επιτρέπει και διευκολύνει τα ανοσοκύτταρα μας να είναι πιο αποτελεσματικά, να μας προστατεύσουν πιο γρήγορα και να αποφύγουμε την δημιουργία χρόνιας φλεγμονής ή χρόνιων ασθενειών !
Πρέπει να θυμάσαι, επίσης, ότι οι στρατιώτες του ανοσοποιητικού συστήματος χρειάζονται καλή και τακτική θρέψη όλο τον χρόνο και όχι μόνο τις περιόδους των ιώσεων !
Η σχέση σωματικού βάρους και ανοσοποιητικού συστήματος φαίνεται ίσως πιο ξεκάθαρη. Το αυξημένο σωματικό βάρος ή το αυξημένο σωματικό λίπος μπορεί να μειώσει την λειτουργία του ανοσοποιητικού μέσω της αυξημένης ευαισθησίας στην ινσουλίνη, του αυξημένο σωματικού stress και μέσω του αυξημένου κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επομένως,
η συνολική υγιής σύσταση του σώματος μαζί με την ισορροπημένη διατροφή λειτουργούν προστατευτικά και για το ανοσοποιητικό σου σύστημα !
Ποια είναι τα πιο σημαντικά θρεπτικά στοιχεία για το ανοσοποιητικό ;
Έχοντας πάντα στο μυαλό σου, ότι για το πραγματικά υγιές ανοσοποιητικό θέλουμε ποικιλία τροφίμων και ισορροπία, πάμε να δούμε ποια είναι τα θρεπτικά – πρωταγωνιστές που εμπλέκονται έμμεσα ή άμεσα με αυτό.
Υπάρχουν θρεπτικά στοιχεία που έχουν συγκεκριμένους ρόλους στην ρύθμιση του μέσω των κυττάρων ή των αντιδράσεων που πραγματοποιούνται, καθώς και στην ανάπτυξη και λειτουργία του. Ως τώρα, δεν έχει φανεί κανένα θρεπτικό που μπορεί από μόνο του να προστατεύσει από τον COVID-19 ή από άλλον ιό ή λοίμωξη !
Γι’ αυτό επιλέγουμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας σε όλα τα παρακάτω θρεπτικά !
-
ΠΡΩΤΕΪΝΗ ΥΨΗΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για να συνθέτουμε νέα κύτταρα, για να φτιάχνουμε ορμόνες εναντίον των παθογόνων μικροβίων και για να λειτουργήσουν καλύτερα τα ανοσοκύτταρα. Ειδικά τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (αλανίνη, γλουταμίνη, τυροσίνη κλπ) είναι τα αγαπημένα υποστρώματα για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού !
-
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΟΣ Β. Οι πρωταγωνιστές από αυτήν την ομάδα είναι η Β6, η Β12, η Β9, η Β3 και η Β2. Σχετίζονται με την καλή λειτουργία των Τ-λεμφοκυττάρων, με την παραγωγή ενζύμων και αντισωμάτων κατά την λοίμωξη.
-
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α. Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την καλή λειτουργία των Τ- και Β- λεμφοκυττάρων, για την βέλτιστη λειτουργία των μακροφάγων και για την δημιουργία αντισωμάτων. Έχει, επίσης, σημαντικό ρόλο στην διατήρηση των ιστών για να μένουν ανθεκτικοί και υγιείς.
-
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C. Η βιταμίνη C αναμφίβολα είναι η πρωταγωνίστρια – βιταμίνη. Προάγει την παραγωγή αντισωμάτων, την λειτουργία όλων των κυττάρων 1ης γραμμής άμυνας και ρυθμίζει την φλεγμονώδη αντίδραση. Σχετίζεται, επίσης, με την παρουσία χρόνιων ασθενειών και με τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού.
-
ΒΙΤΑΜΙΝΗ D. Θεωρείται πια ως ισχυρός ρυθμιστής του ανοσοποιητικού, καθώς τα περισσότερα κύτταρα του περιέχουν υποδοχείς αυτής της βιταμίνης. Προάγει την παραγωγή αντιμικροβιακών πρωτεϊνών, την διαδικασία αντιγόνου-αντισώματος και φυσικά την καλή λειτουργία των Τ- λεμφοκυττάρων.
-
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε. Είναι από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά στοιχεία, ενώ δεν είναι τόσο γνωστή όσο η βιταμίνη C. Προστατεύει τα κύτταρα από την οξειδωτική καταστροφή, προάγει την παραγωγή αντισωμάτων και την σύνδεση των ανοσοποιητικών κυττάρων.
-
ΣΙΔΗΡΟΣ. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη του επιθηλιακού ιστού (φυσικοί φραγμοί του σώματος). Φαίνεται ότι η ανεπάρκεια σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία) οδηγεί και σε φτωχότερο ανοσοποιητικό.
-
ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ KAI ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Τα προβιοτικά (Lactobacilli, Bifidobacteria) και τα πρεβιοτικά στοιχεία λειτουργούν ως ρυθμιστές της εντερικής χλωρίδας. Έχει φανεί ότι μπορούν να μας προστατεύσουν από την κοινή γρίπη, να μειώσουν τον χρόνο ανάρρωσης και να θρέψουν κατάλληλα τα εντερικά μικρόβια.
Ποια είναι τα αγαπημένα τρόφιμα του ανοσοποιητικού συστήματος ;
Με βάση όσα θρεπτικά στοιχεία αναλύθηκαν παραπάνω, υπάρχουν κάποια τρόφιμα που μπορείς να επιλέξεις για να υποστηρίξεις το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Είναι σημαντικό να υπενθυμιστεί ότι μέχρι τώρα κανένα τρόφιμο δεν μπορεί από μόνο του να προλάβει ιώσεις και ασθένειες. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ποικιλία από όλα τα παρακάτω, καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, και όχι μόνο κατά την έξαρση των ιώσεων !
-
Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Α : καρότα, παντζάρια, γλυκοπατάτες, βερύκοκα, συκώτι, πιπεριές, μπρόκολο, κολοκύθα, αυγό, τομάτες, τυρί.
-
Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες συμπλέγματος Β : κοτόπουλο, δημητριακά ολικής αλέσεως, φασόλια, φακές, αβγά, γάλα, κρέας, θαλασσινά, μπανάνες, σπανάκι
-
Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C : φράουλες, εσπεριδοειδή, ακτινίδιο, πιπεριές, μπρόκολο, σπανάκι, τομάτες, μανταρίνια, λάχανο, καρπούζι
-
Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο : ψάρια, κόκκινο κρέας, θαλασσινά, όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι, δημητριακά ολικής με σιτάρι και βρώμη, μαύρη σοκολάτα, αποξηραμένα φρούτα
-
Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικούς οργανισμούς : γιαούρτι, κεφίρ, tempeh, τυρί cottage, κατίκι Δομοκού, τουρσί. Συνδυαστικά μαζί με πρεβιοτικά στοιχεία (μπανάνα, μήλο, ρύζι, κρεμμύδι, αγκινάρες κλπ) δημιουργούν ακόμα πιο κατάλληλο εντερικό υπόστρωμα.
-
Τρόφιμα πλούσια σε ψευδάργυρο : θαλασσινά, αυγά, τυρί, γαλακτοκομικά, αρακάς, φουντούκια, καρύδια, σπόροι, στρείδια
-
Τρόφιμα πλούσια σε σελήνιο : αυγά, σαρδέλες, στρείδια, σολωμός, μπύρα, γαρίδες, δημητριακά ολικής αλέσεως
-
Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Ε : ελαιόλαδο, αμύγδαλα, φουντούκια, φυτικά έλαια, μαργαρίνη
-
Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D : λιπαρά ψάρια (σαρδέλες, ρέγκα, σολωμός, τόνος), εμπλουτισμένα τρόφιμα, μανιτάρια, αυγά. Η έκθεση καθημερινά στον ήλιο για 10- 15 λεπτά είναι αρκετή για να συμπληρώσουμε την απαραίτητη πρόσληψη.
-
Τρόφιμα πλούσια σε Ω-3 λιπαρά οξέα : λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, κολιός, σολωμός, τόνος, σκουμπρί), λιναρόσπορος, καρύδια.
Άλλες επιλογές τροφίμων που μπορείς να επιλέξεις για ένα δυνατό ανοσοποιητικό είναι το κακάο, το πράσινο τσάι, η μπύρα, το κόκκινο κρασί, ο καφές, όλα τα φρούτα και τα λαχανικά και το ταχίνι !
Χρειάζομαι συμπλήρωμα διατροφής για το ανοσοποιητικό ;
Μία από τις πιο συχνές απορίες – θέματα συζήτησης είναι το αν μπορεί ένα συμπλήρωμα να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ειδικά την περίοδο της πανδημίας, η καθημερινή κατανάλωση της βιταμίνης C είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη.
Η επιστημονική αλήθεια, όμως, είναι λίγο διαφορετική. Μέχρι τώρα, κανένα συστατικό από μόνο του δεν μπορεί να υποστηρίξει το ανοσοποιητικό σου αλλά ούτε και να προλάβει κάποια ίωση. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι μπορείς να προστατευθείς από κάποιο συμπλήρωμα ή κάποιο ρόφημα/τσάι/βότανο.
Παρ’ όλα αυτά, η χρήση ενός συμπληρώματος διατροφής είναι περισσότερο χρήσιμη σε ευπαθείς ομάδες, σε χρόνιες νόσους, σε ηλικιωμένους, σε εγκύους ή θηλάζουσες.
Έως τώρα, το συμπλήρωμα βιταμίνης C, Ε και του ψευδαργύρου έχουν δείξει κάποια θετικά σημεία σχετικά με την καλύτερη άμυνα του ανοσοποιητικού. Ωστόσο, τα θετικά αποτελέσματα αυτά αφορούν άτομα με κάποιο είδος ισορροπημένης διατροφής, και αφορούν την ετήσια κατανάλωση συμπληρώματος. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που να συνδέουν άμεσα κάποιο όφελος συμπληρώματος με το ανοσοποιητικό σύστημα.
Σε περίπτωση που θεωρείς ότι η διατροφή σου δεν είναι πλήρης, θα ήταν καλό να σκεφτείς την χορήγηση ενός γενικού πολυβιταμινούχου συμπληρώματος και όχι το συμπλήρωμα ενός μεμονωμένου συστατικού. Τέλος, θυμήσου ότι το συμπλήρωμα δεν δρα μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά χρειάζεται τουλάχιστον 1 μήνας χορήγησης για να δείξει τα οφέλη του !
Τελικά τι συμπεραίνουμε από όλα τα παραπάνω ;
-
Η Μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι είναι ένα από τα καλύτερα διατροφικά σχήματα που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ευεργετική της δράση οφείλεται στα πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά, στην αυξημένη πρόσληψη σε όσπρια, σε ψάρια και υγιεινά λιπαρά (ελαιόλαδο, ταχίνι, ελιές).
-
Δεν έχει βρεθεί άμεση σύνδεση μεταξύ του ανοσοποιητικού συστήματος και του τρόπου ζωής, καθώς χρειάζεται ισορροπία και υιοθέτηση του υγιεινού συνολικού τρόπου ζωής (ύπνος, κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα κλπ).
-
Αν επιλέξεις να αγοράσεις κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, η καλύτερη επιλογή είναι το πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα και όχι συμπλήρωμα μίας βιταμίνης !
-
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξαιρετικά περίπλοκο σύστημα, το οποίο λειτουργεί με σύνολο μηχανισμών και κυττάρων.
-
Μέχρι τώρα, κανένα μεμονωμένο τρόφιμο ή θρεπτικό συστατικό δεν μπορεί να προλάβει ή να αντιμετωπίσει τον COVID-19, την γρίπη ή άλλες τέτοιου είδους ασθένειες !
-
Προτίμησε να επιλέγεις ποικιλία από τα παραπάνω τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά μέσα στην ημέρα και την εβδομάδα σου, για να υποστηρίξεις στο έπακρο το ανοσοποιητικό σου !
Read more
