ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ…ΜΗΠΩΣ ΤΡΩΩ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΕΙΝΑΩ;
Τρώμε μόνο όταν πεινάμε; Μήπως τρώμε και όταν δεν πεινάμε; Μήπως τρώμε γιατί μας λείπει κάτι άλλο εκτός του φαγητού; Όσοι διαβάζουν αυτό το άρθρο, θα απαντήσουν μάλλον αρνητικά στις παραπάνω ερωτήσεις. Είναι όμως αλήθεια; Ο εγκέφαλος είναι ο κύριος υπεύθυνος και για την εμφάνιση της πείνας μας. Είμαστε σχεδιασμένοι από την βρεφική ηλικία να τρώμε όταν πεινάμε και να σταματάμε όταν νιώσουμε πλήρεις. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει κάθε φορά που τρώμε. Πολλές φορές τρώμε γιατί βαριόμαστε, γιατί είμαστε αγχωμένοι, στενοχωρημένοι, νιώθουμε μοναξιά ή απογοήτευση. Τότε μιλάμε για την συναισθηματική πείνα και όχι για την βιολογική! ◊ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ; Η συναισθηματική πείνα χαρακτηρίζεται ως μια κατάσταση που η τροφή έρχεται να καλύψει τις συναισθηματικές μας ανάγκες, και όχι τις βιολογικές. Τέτοιου είδους συναισθηματικές καταστάσεις μπορεί να είναι η βαρεμάρα, η θλίψη, η στενοχώρια, το άγχος, η μοναξιά, η απογοήτευση, η πλήξη, η απώλεια και λιγότερες φορές συναισθήματα χαράς ή ικανοποίησης. Εκείνες τις στιγμές, νιώθεις ότι το φαγητό θα έρθει να σε βγάλει από το άβολο συναίσθημα, ότι θα αποσπάσει την προσοχή σου από την κατάσταση και θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα. Ναι, μπορεί το φαγητό να το καταφέρει αυτό…αλλά για πόση ώρα; Πέντε..δέκα λεπτά; Μετά η απόλαυση θα έχει τελειώσει, θα έρθουν τα ίδια αρνητικά συναισθήματα (δεν έχουν φύγει και ποτέ) και ο κύκλος αυτός θα συνεχιστεί! Το αποτέλεσμα αυτού του φαύλου κύκλου είναι η άσκοπη κατανάλωση θερμίδων, η προσωπική απογοήτευση και η πιθανή αύξηση του βάρους σου! Ξεκινώντας από τα συναισθήματα, προκαλείται η υπερβολική κατανάλωση φαγητού, τα οποία τελικά δεν τα καλύπτεις…και ο κύκλος συνεχίζεται! Πολύ συχνά είναι και ένας από τους λόγους που αποτυγχάνουν πολλές δίαιτες, ή ένας τρόπος ‘σαμποτάζ’ στο πρόγραμμα διατροφής! ◊ ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ; Η λήψη τροφής επηρεάζει τις βασικές ορμόνες που επηρεάζουν και την ψυχολογία μας. Αυτές είναι η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και οι ενδορφίνες. Όταν νιώσουμε ότι πεινάμε, δίνονται τα εγκεφαλικά σήματα να φάμε. Η ίδια διαδικασία φαίνεται να επαναλαμβάνεται και σε διάφορες άλλες συμπεριφορές. Ο εγκέφαλος είναι ρυθμισμένος να επαναλαμβάνει τις συμπεριφορές που έχει μάθει από την βρεφική και παιδική ηλικία. Όταν μάθει ότι για μία συγκεκριμένη συμπεριφορά, ανταμείβεται με ένα υπέροχο και γευστικό τρόφιμο, θα επαναλαμβάνει συνεχώς την ίδια διαδικασία κάθε φορά που βρίσκεται στην ίδια κατάσταση. Άρα, όταν μάθουμε στον εγκέφαλο μας να τρώει όταν βρίσκεται σε συγκεκριμένη συναισθηματική κατάσταση, αυτός απλά θα επαναλαμβάνει αυτήν την διαδικασία! ◊  ΠΩΣ ΞΕΧΩΡΙΖΩ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ?
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ
Έρχεται ξαφνικά, άμεσα και επιτακτικά Έρχεται σταδιακά με αντίστοιχα σωματικά συμπτώματα (πχ μείωση ενέργειας οργανισμού, γουργούρισμα κοιλιάς)
Θέλεις συγκεκριμένη τροφή, πχ γλυκό, junk food Θέλεις απλά να φας κάτι
Κυριαρχεί στο μυαλό μας Κυριαρχεί στο στομάχι μας
Συνδέεται με κάποιο συναίσθημα ή γεγονός Είναι βιολογική καθημερινή ανάγκη
Δεν χορταίνεις ποτέ! Νιώθεις σύντομα τον κορεσμό
Νιώθεις ενοχές, απογοήτευση, ντροπή Είναι αναγκαία χωρίς να νιώθεις ντροπή
◊  ΓΙΑΤΙ ΝΙΩΘΩ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ; Η συναισθηματική πείνα προκύπτει, λοιπόν, όταν νιώθεις κάποιο από τα προαναφερόμενα συναισθήματα. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να έχουν τις ρίζες τους στην παιδική ηλικία ή να οφείλονται σε τρέχοντα γεγονότα τα οποία σε κάνουν να νιώθεις πιεσμένος ή στενοχωρημένος. Πολύ συχνή αιτία, όμως, είναι και η ανεπαρκής διατροφή. Ο εγκέφαλος για να λειτουργεί σωστά χρειάζεται όλα τα θρεπτικά συστατικά, άρα ίσως να ‘πεινάει’ για θρεπτικά συστατικά, και όχι για θερμίδες από μακαρόνια, σοκολάτα ή οτιδήποτε άλλο! Νιώθουμε συναισθηματική πείνα γιατί νιώθουμε την τροφή ως το καταφύγιο μας να καλύψουμε ή να ελέγξουμε τα συναισθήματα μας! ◊  ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΩ; √ όταν νιώσεις την ανάγκη να καταναλώσεις κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο, ενώ μπορεί ήδη να έχεις καταναλώσει το γεύμα σου, δώσε πέντε λεπτά στον εαυτό σου να ηρεμήσει και να σκεφτεί το γιατί θέλεις το συγκεκριμένο τρόφιμο! √ έχε μαζί σου υγιεινά σνακ για τις δύσκολες συναισθηματικές ώρες που θα είσαι εκτός σπιτιού. √ γέμισε με παραπάνω υγιεινά τρόφιμα το ψυγείο σου ή με τρόφιμα χαμηλότερων θερμίδων από αυτά που επιλέγεις εκείνες τις στιγμές. √ κατέγραψε σε ένα ημερολόγιο καταγραφής τις κινήσεις σου και τα συναισθήματα σου εκείνες τις στιγμές. Μπορείς να τα διαβάσεις αργότερα για να σε βοηθήσουν να παρακολουθείς τον εαυτό σου. √ βρες τρόπους να μειώσεις το άγχος σου (yoga, περίπατοι, φίλοι, μουσική). √ επισκέψου έναν διατροφολόγο ή έναν ψυχολόγο για να σε κατευθύνει πιο άμεσα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
  1. http://psychologynet.gr/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%AE-%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%B1/
  2. https://www.helpguide.org/articles/diets/emotional-eating.htm
  3. https://www.health.harvard.edu/diet-and-weight-loss/struggling-with-emotional-eating
  4. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/weight-loss/in-depth/weight-loss/art-20047342