Γαλοπούλα, ζαμπόν, σαλάμι, μπέικον… Αν αυτά τα προϊόντα υπάρχουν αυτήν την στιγμή στο ψυγείο σου, τότε αυτό το άρθρο σε ενδιαφέρει ! Μετά από μια σχετική δημοσίευση στα μέσα δικτύωσης και πολλά μηνύματα που έχουμε λάβει, πάμε να δούμε γιατί πρέπει να προσέχεις αυτά τα προϊόντα !
Τι είναι τα αλλαντικά ;
Ως αλλαντικό ονομάζεται το προϊόν κρέατος το οποίο έχει υποστεί κάποιο είδος επεξεργασίας, όπως ζύμωση, κάπνισμα, ωρίμανση ή προσθήκη χημικών συντηρητικών. Τις περισσότερες φορές οι επεξεργασίες που ακολουθούν για να γίνει ένα αλλαντικό, αλλάζουν εντελώς την σύσταση και την θρεπτική αξία του αρχικού κρέατος. Κάποια από τα πιο δημοφιλή αλλαντικά είναι οι φέτες γαλοπούλας ή κοτόπουλου, όλα τα είδη σαλαμιών, τα λουκάνικα, το hot dog, η πάριζα, το ζαμπόν, το μπέικον και πολλά ακόμα.
Έτσι, τα αλλαντικά ανήκουν στην κατηγορία του επεξεργασμένου κρέατος. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν όλα τα είδη αλλαντικών, είτε είναι από κόκκινο (πχ μοσχάρι, χοιρινό) είτε από λευκό κρέας (πχ κοτόπουλο, γαλοπούλα).
Γιατί πρέπει να αποφεύγω τα αλλαντικά ;
Η ομάδα των αλλαντικών ανήκει στο top των πιο καρκινογόνων τροφίμων, με μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε άλλα τρόφιμα. Για την ακρίβεια, όλες οι διεθνείς και ελληνικές διατροφικές συστάσεις συστήνουν αποφυγή κατανάλωσης σε ημερήσια βάση, αλλά και μείωση κατανάλωσης σε μηνιαία ή εβδομαδιαία βάση !
Η σχέση της κατανάλωσης αλλαντικών και υγείας έχει ερευνηθεί διεξοδικά τις τελευταίες δεκαετίες. Το 2015, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε τα αλλαντικά στα τρόφιμα με υψηλή συσχέτιση εμφάνισης διάφορων ειδών καρκίνου. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την πλειοψηφία των μελετών που έχουν διεξαχθεί και από εκατοντάδες χιλιάδες άτομα που μελετήθηκαν.
Γιατί, όμως, κατηγορούνται τόσο πολύ τα αλλαντικά ; Για να είμαστε ακριβείς, ο κίνδυνος υγείας οφείλεται στον τρόπο παρασκευής τους, και όχι στο τρόφιμο μεμονωμένο ! Τα αλλαντικά απαιτούν μεγάλο χρόνο συντήρησης και ιδιαίτερη μεταχείριση, επομένως η βιομηχανία προσθέτει συντηρητικά για να τα διατηρήσει. Δύο από τα πιο δημοφιλή συντηρητικά τους είναι το νιτρικό κάλιο και το νιτρικό νάτριο. Αυτές οι ενώσεις δίνουν το χαρακτηριστικό ροζ χρώμα στα αλλαντικά, προστατεύουν το προϊόν από ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων και αυξάνουν τον χρόνο ζωής του. Το πρόβλημα ξεκινά όταν οι ουσίες αυτές έρχονται σε επαφή με τις ζωικές ενώσεις του προϊόντος, καθώς σχηματίζουν νέες ενώσεις, τις νιτροζαμίνες. Οι νιτροζαμίνες έχουν χαρακτηριστεί ως υπεύθυνες για την πιθανή ανάπτυξη καρκινικών όγκων και κινδύνων υγείας.
Επιπλέον, τα περισσότερα είδη αλλαντικών είναι πλούσια σε αλάτι και κορεσμένα λιπαρά οξέα. Επομένως, εκτός από συσχέτιση αλλαντικού και εμφάνισης καρκίνου, η κατανάλωση τους σχετίζεται και με εμφάνιση αυξημένης χοληστερίνης, αυξημένης αρτηριακής πίεσης, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τέλος, φαίνεται ότι οι καταναλωτές κρέατος επεξεργασμένου λευκού ή κόκκινου, τείνουν να παρουσιάζουν φτωχότερες διατροφικές συνήθειες, πιο αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας και πρόωρης θνησιμότητας, παρά τις ποσότητες που καταναλώνουν !
Πόσα αλλαντικά μπορώ να επιλέγω ;
Οι διατροφικές συστάσεις του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών για τον καρκίνο, οι βασικές οδηγίες για την καρδιαγγειακή υγεία, οι Ελληνικές διατροφικές οδηγίες και οι διατροφικές οδηγίες του Αμερικάνικου Συλλόγου Διαιτολόγων προτείνουν την μείωση κατανάλωσης των αλλαντικών, τουλάχιστον στα 70 γραμμάρια την εβδομάδα !
Η βέλτιστη συνιστώμενη εβδομαδιαία κατανάλωση είναι μέχρι 30 γραμμάρια / εβδομάδα, δηλαδή 1 φέτα γαλοπούλα ή ζαμπόν ή άλλο είδος αλλαντικού.
Προσοχή, επίσης, απαιτείται στην επιλογή του αλλαντικού. Προσπάθησε να μην επιλέγεις είδη με έντονο ροζ χρώμα ή είδη που θεωρούνται ‘υγιεινά’ ή ‘διαιτητικά’ ! Μην ξεχνάς ότι όπως είπαμε παραπάνω, η γαλοπούλα που προσθέτεις στο γεύμα σου ανήκει στα αλλαντικά !
Extra διατροφικό tip Νο 1 : Προσπάθησε να μην επιλέγεις συχνά την γαλοπούλα για το δικό σου τοστ ή για το τοστ του παιδιού σου, θεωρώντας ότι επιλέγεις πιο υγιεινό προϊόν !
Extra διατροφικό tip Νο 2 : Διάλεξε πότε είναι η δική σου ιδανική ώρα κατανάλωσης για το αλλαντικό και φρόντισε να το επιλέγεις μόνο τότε. Για παράδειγμα, επέλεξε 1-2 φέτες γαλοπούλα μαζί με την ποικιλία σου και 1 ποτήρι μπύρα το σαββατόβραδο ή με την σαλάτα σου !
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
Harvard School of public health. New ‘guidelines’ say continue red meat consumption habits, but recommendations contradict evidence.
Α. Lichtenstein et al. 2021 Dietary Guidance to improve cardiovascular health. A scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 144(23).
Εθνικός Διατροφικός οδηγός. Ινστιτούτο προληπτικής, περιβαλλοντικής και εργασιακής ιατρικής.
